Vorig jaar is er door vijf mediators met verschillende specialismen een pilot gestart om meer bekendheid te geven aan mediation. Inwoners van Curaçao die een conflict hebben met een buurman, buurvrouw, opdrachtgever, collega of zelfs eigen partner kunnen nagenoeg gratis kennis maken met mediation. Een voorwaarde is dat beide partijen bereid moeten zijn om samen toe te werken naar een oplossing.
Ik had het genoegen om drie van deze vijf mediators te ontmoeten: mr. Katinka van Eekelen, mr. Nirayca Oleana-Louisa en mr. Didi M. Wildeman. Alle drie met een andere achtergrond en een ander specialisme in juridische zaken. 10 vragen over persoonlijke inspiratie, Cultuur en oplossingen voor het inzetten van Mediation op Curaçao.
1. Hoe hebben jullie elkaar leren kennen?
Katinka: ‘we hebben met elkaar een opleiding tot mediator gevolgd en afgerond. De opleiding werd vorig jaar gegeven op Curaçao. Het was voor ons alle vijf de kans om de opleiding te volgen, zonder dat we hiervoor naar Nederland moesten. Al bij de samenstelling van teams voor groepsopdrachten was er al duidelijk een klik tussen ons. Later is Didi aangesloten. Het is overigens puur toeval dat we allemaal vrouwen zijn’.
2. Wat was voor jullie persoonlijk de inspiratie om Mediator te worden?
Didi: ‘Ik heb het vak mediation op de universiteit gevolgd en later tijdens mijn werk in Nederland zei men vaak tegen mij: ‘mediation is wel iets voor jou omdat je zo betrokken bent bij de mens. Toen het als Nederlandse geaccrediteerde opleiding werd aangeboden op Curaçao heb ik besloten de opleiding te gaan volgen.
Nirayca: Het was voor mij ook een vak op de universiteit. Ik realiseerde mij dat er best veel raakvlakken zijn in mijn werk als advocaat. Ik krijgt soms zaken waarbij ik gelijk denk: ‘het gerecht is hier niet de beste stap’. Dit geldt met name voor de mensen die in de voorfase zitten van een conflict, waarbij het conflict dus nog niet is geëscaleerd. Eigenlijk deed ik mediation al van nature en nu officieel.
Katinka: Ik voel het als aanvulling op het dagelijkse werk, het oplossingsgerichte dat we alle vijf in ons hebben. Als een zaak zich aandient denk je gelijk al hoe gaan we dit oplossen? Maar dat is bij mediation juist niet de bedoeling want dan moeten de mensen het zelf oplossen. Wij begeleiden het proces om te komen tot een oplossing.
3. Mediation heeft vaak te maken met negatieve situaties, hoe ga je hier mee om?
Didi: als mediator moet je neutraal zijn. Je moet er bewust van zijn dat je geen kant kiest, niet de ene meer vragen stellen dan de ander. Balans houden tussen partijen. Je bent continue bezig om dit te bewaken.
4. Hoe wordt mediation gezien op Curaçao in vergelijking met Nederland of andere landen.
Nirayca: ‘Op Curaçao is Mediation nog niet echt bekend, mensen weten wel dat het bestaat, ze hebben er wel eens over gehoord. Vorige week kreeg ik twee keer een verzoek tot mediation. Als ik dan vraag: ‘zijn beide partijen ‘on speaking terms’ bleek dat niet het geval. Men is dus niet bekend met het feit dat men gezamenlijk, dus dat beide partijen bereid moeten zijn, op zoek te gaan naar een oplossing’.
Didi: Het staat op Curaçao nog in de kinderschoenen zowel bij de vakgroepen en toch ook wel bij advocaten. Sommigen zien het als bedreiging voor hun eigen klandizie. Terwijl je hierin juist een hele mooie samenwerking op gang kunt brengen. Het is een aanvullende dienstverlening. Ik kreeg vorige week de vraag: ‘wat had ik nu anders kunnen doen als advocaat of als mediator?’. Nou alles! Wij zijn als mediator niet direct op zoek naar een oplossing, wij zijn ook niet bezig om een kant te kiezen, wij zijn juist bezig om de communicatie tussen de partijen te herstellen zodat zij samen op zoek gaan naar de oplossing.
Katinka: In Nederland is mediation normaal geworden. Bij elke echtscheiding wordt je eerst doorverwezen naar een mediator voordat je naar een rechter kunt. In Amerika is het ook groot en vooral gericht op het onderhandelings aspect. Dat wil zeggen dat er meer focus is op het uiteindelijke resultaat terwijl wij juist meer gericht zijn op de communicatie. Het onderhandelen komt pas nadat op tafel is gekomen wat de onderliggende zorgen en belangen zijn van de partijen. Achter iedere emotie zit een belang. Soms blijkt dat de onderliggende belangen helemaal niet zo ver uiteenlopen als dat de partijen denken. Wanneer dit duidelijk wordt is de oplossing niet erg ver weg.
Nu moeten we wel eerlijk zijn en benoemen dat het in Nederland ook 15 tot 20 jaar heeft geduurd voordat mediation een bestaande praktijk werd naast de rechtspraak. We hopen dat het op Curaçao iets sneller gaat.
5. Merken jullie een cultuur verschil tussen Europa en Curaçao?
Didi: Wat we merken is dat cultuur toch echt wel een hele grote rol speelt. Partijen moeten echt de motivatie hebben om er samen uit te komen. Vanuit Europa kennen wij de praatcultuur terwijl men op Curaçao men liever heeft dat de rechter ‘er een klap op geeft’. Onze cultuur is happig op procederen. Men heeft hier een bepaald doel in het hoofd en als het niet lukt dat doel te bereiken dan houdt het op. Het doel van mediation is met elkaar in gesprek gaan en er open voor staan dat er meerdere oplossingen mogelijk zijn.
6. Hoe denken de rechters op Curaçao over jullie als mediators?
Katinka: de rechters zijn er allemaal wel voorstanders van. Op Curaçao gaat men heel snel procederen omdat het vrij eenvoudig is om een pro-deo advocaat te krijgen. Dus er is nauwelijks een drempel om een procedure te starten. Gevolg: de rechtbank is overbelast.
Op dit moment is er een pilot gestart bij het Gerecht in Eerste Aanleg om meer zaken door te verwijzen naar een mediator. Er is zelfs een mediationkamer ingericht bij het Gerecht. We lopen alleen tegen het genoemde kostenprobleem aan. Er wordt gewerkt aan het aanpassen van de wetgeving hiervoor zodat Mediation ook gratis ingezet kan worden. Dit proces kost tijd.
7. Wie is jullie ideale klant
Nirayca: iedereen die een conflict heeft, dat nog niet is geëscaleerd. Waarover het conflict gaat maakt voor ons als groep niet zoveel uit aangezien we breed gespecialiseerd zijn. Denk aan: arbeid (werknemer-werknemer of werknemer-werkgever), familiezaken (scheiding of erfboedel), schade expertise of business conflicten. Van belang is dat de partijen zich willen openstellen en tot een oplossing willen komen.
8. Zijn er naast rechters en advocaten nog meer vakgebieden die mediation eenvoudig kunnen inzetten?
Jazeker die zijn er zeker. Neem bijvoorbeeld de HR managers. Vanuit hun functie denken zij vaak conflicten onder collega’s te moeten oplossen i.p.v. een mediator te betrekken en hiermee het conflict uit het arbeidsproces te halen.
Huisartsen, psychologen, omdat van conflicten mensen ziek worden. Het aantal mensen dat aan stress lijdt is de afgelopen jaren explosief gestegen. Conflicten kunnen een oorzaak zijn van stress. Met mediation is een conflict op te lossen zodat het voor beide partijen minder stress oplevert.
Denk ook aan scholen, ouders of leerlingen die het niet eens zijn met het beleid van de school en daardoor een conflict hebben. Dat gaat ten koste van de schoolprestaties. Zet in op mediation en haal zo het conflict uit het schoolproces.
Ook voor verzekeringsmaatschappijen kan mediation prima werken. Denk hierbij schade met letsel waarbij de persoon met letselschade zijn of haar vaak emotionele verhaal direct kan delen met de verzekeringsmaatschappij en mogelijk op een gegeven moment inziet dat het geëiste bedrag niet reëel is of dat de verzekeringsmaatschappij inziet dat de schadevergoeding toch wellicht hoger moet zijn. Dit inzicht creëer je door middel van communicatie.
9. Hoe herken je een echte mediator en hoe bereik je die?
Om jezelf als advocaat of juridisch adviseur officieel mediator te mogen noemen moet je de vakopleiding Mediator gevolgd hebben. Daarnaast is er ook een register van Mediatorsfederatie Nederland: MfN.
10. Hoe ziet de samenwerking tussen jullie er uit?
Katinka: wij zijn vijf vrouwen, allemaal zijn we werkzaam in een bepaald vakgebied met een juridische achtergrond. Omdat wij vinden dat mediation op de kaart moet komen op Curaçao zijn wij een pilot gestart. Wij bieden tegen een hele beperkte vergoeding mediation aan. Hiermee willen wij de drempel van het kostenaspect dat we hiervoor noemden weg nemen. Een voorwaarde is zoals al eerder genoemd dat beide partijen bereid moeten zijn om samen toe te werken naar een oplossing.
Wij hebben speciaal voor dit project een website gemaakt: www.abc-mediation.com. Op onze website vind je details van de pilot maar ook FAQ’s, bijvoorbeeld waarom je een mediation overeenkomst tekent en over de vertrouwelijkheid van het proces.
Op de foto van links naar rechts: Valerie Maria, Didi Wildeman, Katinka van Eekelen, Monique Soeters en Nirayca Oleana-Louisa
Ria Luitjes
Photocredit: ABC mediation, MfN en Pixelbay
